Πιστωτική κάρτα: ναι ή όχι;

Το να ζω απλά και λιτά, δεν σημαίνει ότι δεν χρησιμοποιώ πιστωτικές κάρτες. Ίσα ίσα, εκμεταλλευόμενος τις προσφορές των τραπεζών, αυτό μπορεί να αποδειχθεί κερδοφόρο.

Ακολουθεί ένα τμήμα από δημοσιευμένο άρθρο της σελίδας ourwallet.gr,στο οποίο περιγράφεται η ορθή χρήση πιστωτικής κάρτας. Πατώντας στο παραπάνω link, μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο.

Πιστωτική Κάρτα: Εργαλείο ή Δίκοπο μαχαίρι;                            28/10/2015

 Για πολλούς από εμάς, η πιστωτική κάρτα αποτελεί το πιο χαρακτηριστικό σύμβολο της σπατάλης, των χρεών και της οικονομικής απερισκεψίας. Όποιον και να ακούσουμε να μιλάει για τις οικονομικές του δυσκολίες, σίγουρα θα ξεστομίσει κάποια στιγμή την λέξη «κάρτα», πάντα με τη συνοδεία και πολλών κοσμητικών επιθέτων.

 Η αλήθεια είναι ότι η πιστωτική κάρτα ήταν ένα από τα πολλά καινούργια κόλπα που μπήκαν ξαφνικά στη ζωή μας μας την δεκαετία του 90. Πολλοί θα θυμόμαστε τότε που η τράπεζα μας έστειλε δωρεάν μία καινούργια κάρτα («προεγκριμένη!»), με την οποία αρχίσαμε να κάνουμε ψώνια. Αισθανόμασταν και λίγο σαν τον Donald Trump ή την Carrie Bradshaw την πρώτη φορά που την βγάζαμε από το πορτοφόλι, την κρατούσαμε ανάμεσα στα δύο δάκτυλα, και την δίναμε με μπλαζέ ύφος στον ταμία. Laptops και παπούτσια, έπιπλα και ταξίδια, όλα στη διάθεση μας με την δύναμη μίας μικρής πλαστικής κάρτας. Βάζαμε ότι αγοράζαμε σε δόσεις, πληρώναμε και τον λογαριασμό της τράπεζας κανονικά κάθε μήνα, και όλα ήταν τακτοποιημένα.

 Και ξαφνικά μία μέρα ο ταμίας είπε την φράση «λυπάμαι, η κάρτα σας δεν γίνεται αποδεκτή». Και όταν τηλεφωνήσαμε στην τράπεζα, αυτοί μας είπαν «έχετε εξαντλήσει το πιστωτικό σας όριο, πρέπει να εξοφλήσετε xxx χιλιάδες ευρώ.» Μα αφού εσείς πληρώνατε κάθε μήνα τον λογαριασμό, σωστά; Πως είναι δυνατόν να χρωστάτε; «Όχι, λυπάμαι, πρέπει να μας εξοφλήσετε.»

Είτε έχετε ζήσει οι ίδιοι την παραπάνω ιστορία, είτε την έχετε ακούσει από κάποιον γνωστό σας, πολύς κόσμος έχει βρεθεί σε δύσκολη θέση επειδή δεν ήξερε πως να χειριστεί σωστά τις πιστωτικές του κάρτες. Ο Αύγουστος Κορτώ διηγείται την δική του προσωπική ιστορία πολύ πιο γλαφυρά, αλλά το συμπέρασμα που βγάζει κάποιος είναι το ίδιο: η πιστωτική κάρτα είναι ένας διάολος που μόνο μπελάδες μπορεί να μας φέρει. Δεν είναι περίεργο ότι μέχρι πρόσφατα, πολλοί δεν ήθελαν να έχουν ούτε καν κάρτα αναλήψεων για το ΑΤΜ, επειδή είχαν ακούσει τόσες πολλές κακές ιστορίες για τις «κάρτες» και δεν ήθελαν να βρεθούν στην ίδια θέση.

Η αλήθεια είναι ότι η πιστωτική κάρτα μπορεί να είναι ένα πολύ ισχυρό εργαλείο στο πορτοφόλι μας, αρκεί όμως να γνωρίζουμε πως ακριβώς λειτουργεί, ποια πλεονεκτήματα και ποια μειονεκτήματα έχει. Σκεφτείτε την πιστωτική σαν ένα σετ nunchacku, με το οποίο ένας εκπαιδευμένος χρήστης μπορεί να κατατροπώσει τα έξοδα του.

Πως λειτουργεί η πιστωτική κάρτα

Μία από τις πρώτες πιστωτικές κάρτες που κυκλοφόρησε στην Αμερικάνικη αγορά (και συνεχίζει και σήμερα) ήταν η Diners Club, η οποία εκτελούσε τον ρόλο της «πίστωσης» στα εστιατόρια και τα μπαρ που κάποιος είχε ως τακτικός πελάτης. Και αυτή είναι η κύρια λειτουργία όλων των πιστωτικών καρτών: μας δίνει την δυνατότητα να αντικαταστήσουμε τα μετρητά στο πορτοφόλι μας, με μία βραχυχρόνια πίστωση για όλους τους λογαριασμούς μας, και με την προϋπόθεση να τακτοποιήσουμε όλα τα χρέη μας μαζί στο τέλος του μήνα.

Εδώ είναι και ο πρώτος σημαντικός κίνδυνος των πιστωτικών: πολλοί από εμάς δυσκολευόμαστε να παρακολουθήσουμε τα έξοδα μας, ή να κρίνουμε εάν μπορούμε πραγματικά να αγοράσουμε κάτι που θέλουμε, εάν δεν μετράμε τα χρήματα μας σε μετρητά. Πολλές ψυχολογικές έρευνες έχουν δείξει ότι οι χρήστες πιστωτικών είναι πιο επιρρεπείς σε πολλά και αχρείαστα έξοδα, ακριβώς επειδή η αίσθηση της χρήσης της κάρτας είναι λιγότερο έντονη ψυχολογικά από την χρήση μετρητών. Και είναι λογικό, ένα άδειο πορτοφόλι να είναι πολύ πιο έντονη εικόνα από μία αθώα κάρτα που κάθεται μέσα σε αυτό, σαν να μην έχει αλλάξει τίποτα.

Και εδώ έχουμε και τον πρώτο σημαντικό κανόνα μας: Μην κάνετε έξοδα με την πιστωτική κάρτα που δεν θα κάνατε με μετρητά. Η κάρτα δεν είναι ένα μαγικό πορτοφόλι που γεμίζει από μόνη της με λεφτά. Ότι αγοράσετε με αυτήν, θα πρέπει να το εξοφλήσετε στο άμεσο μέλλον.

Πίστωση = Δάνειο = Τόκοι

Εάν την λέγαμε «κάρτα χρέους» ή «κάρτα δανείου», ίσως να καταλαβαίναμε καλύτερα πως αυτή η κάρτα λειτουργεί και πως πρέπει να την αντιμετωπίζουμε. Όμως έτσι μάλλον θα φαίνονταν λιγότερο ελκυστική για εμάς, και έτσι οι τράπεζες καθιέρωσαν την έκφραση «πιστωτική κάρτα» (credit card).

Μην γελιέστε όμως: η πιστωτική κάρτα δεν είναι τίποτα άλλο από ένα φορητό τραπεζικό δάνειο, σε μορφή κάρτας και με διάρκεια ενός μήνα, που περιμένει στο πορτοφόλι μας για να το χρησιμοποιήσουμε. Δεν διαφέρει και τόσο πολύ από τα κάθε άλλα προσωπικά, καταναλωτικά ή άλλα δάνεια που παίρνουμε από την τράπεζα. Αυτή είναι η κύρια διαφορά της από την «χρεωστική κάρτα» (debit card), την οποία παίρνουμε με κάθε λογαριασμό που ανοίγουμε στην τράπεζα, και η οποία το μόνο που κάνει είναι απευθείας αναλήψεις από τον λογαριασμό αυτόν, στο ΑΤΜ ή στο ταμείο του καταστήματος.

Και τι πάει μαζί με ΟΛΑ τα δάνεια; ΤΟΚΟΙ.

Οι τόκοι που επιβαρύνουν την πιστωτική κάρτα, είναι ο πραγματικός λόγος που οι τράπεζες θέλουν να τις χρησιμοποιούμε. Και ο τρόπος που οι τόκοι αυτοί λειτουργούν, είναι ο λόγος που πολλοί από εμάς ερχόμαστε τόσο γρήγορα σε τόσο δύσκολη θέση όταν αφήνουμε απλήρωτο τον λογαριασμό της πιστωτικής.

Όλες οι πιστωτικές κάρτες δίνουν περιθώριο ενός μήνα στον χρήστη της, για να τακτοποιήσει την οφειλή του από τις αγορές που έκανε με αυτήν. Και ότι ποσό μείνει ανεξόφλητο μετά την προθεσμία αυτή αρχίζει να επιβαρύνεται με επιτόκιο υπερημερίας, το οποίο οι Ελληνικές τράπεζες έχουν από 15% μέχρι και 19% τον χρόνο.

«Μα εγώ την πλήρωνα κανονικά την κάρτα μου!» θα πείτε πολλοί από εσάς. «Κάθε μήνα πλήρωνα τον λογαριασμό μου, αλλά μια μέρα μου είπαν ότι χρωστάω και δεν μπορώ να την χρησιμοποιήσω άλλο!»

Ναι, πληρώνατε… την ελάχιστη δόση. Ο δεύτερος μεγάλος κίνδυνος των πιστωτικών καρτών, η ελάχιστη δόση είναι το ποσό που φαίνεται στο κάτω μέρος του μηνιαίου λογαριασμού. Το ποσό αυτό είναι μόλις 2% με 3% του συνολικού χρέους που έχετε στην κάρτα, και αυτό σημαίνει ότι πληρώνοντας κάθε φορά μόνο την ελάχιστη δόση, η οφειλή σας δεν θα μηδενίσει ποτέ!

Ένα απλό παράδειγμα: ας πούμε ότι έχετε μία μόνο οφειλή € 1500 στην κάρτα σας, με ετήσιο επιτόκιο 18%, και πληρώνετε μόνο την ελάχιστη μηνιαία δόση που είναι 2,5%. Πόσα νομίζετε ότι θα πληρώσετε τελικά στην τράπεζα;

Με βάση τα νούμερα αυτά, η ελάχιστη δόση σας θα ξεκινά από τα 38 ευρώ, ενώ οι τόκοι θα είναι 23 ευρώ κάθε μήνα. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να κάνετε 84 μήνες μέχρι να ξοφλήσετε. Δηλαδή 7 ΧΡΟΝΙΑ. Και το τελικό ποσό που θα δώσετε; € 1500 η οφειλή, συν € 1096 οι τόκοι που συνεχώς τρέχουν όσο αφήνετε ανεξόφλητο υπόλοιπο, μας κάνουν σύνολο 2596 ευρώ!

Δοκιμάστε να κάνετε και μόνοι σας τον υπολογισμό, και θα καταλάβετε ότι η πληρωμή μόνο της ελάχιστης καταβολής είναι ότι χειρότερο για το χρέος της πιστωτικής σας. Η οφειλή θα φαίνεται σαν να μην τελειώνει ποτέ, και εσείς θα είστε μονίμως ο καλύτερος πελάτης της τράπεζας σας. Και φυσικά, εάν συνεχίζετε να χρησιμοποιείτε την κάρτα και για άλλα έξοδα, τα πράγματα θα γίνονται ακόμα χειρότερα.

Ο δεύτερος σημαντικός κανόνας είναι τώρα ξεκάθαρος: Ποτέ μην πληρώνετε μόνο την ελάχιστη δόση της πιστωτικής σας. Εάν έχετε ήδη μία μεγάλη οφειλή, προσπαθήστε πάντα να πληρώνετε κάθε μήνα περισσότερα από την ελάχιστη δόση, ώστε να έχετε την λιγότερη δυνατή επιβάρυνση από τόκους. Και φυσικά το επιθυμητό είναι να πληρώνετε ολόκληρη και έγκαιρα την οφειλή σας κάθε μήνα, ώστε να μην επιβαρυνθείτε ποτέ από τόκους.